آيا دود كردن اسپند پايه علمي دارد؟
آشنايي با خواص و مضرات گياه اسپند
از ديدگاه طب سنتي، اسپند كه با نام هاي اسفند يا سپند نيز شناخته مي شود، ضدعفوني كننده هواي تنفسي است و در كتب طب قديم، خاصيت درماني زيادي براي رفع برخي بيماري ها و مشكلات به آن نسبت داده شده.
با اينكه همه از قديمياي فاميل شنيده ايم كه اسپند دود كردن فوايد بسيار دارد اما امروزه چيزهايي ميشنويم مبني بر مضرات دود كردن اسپند. البته شايد قديميان دليل علمي براي اين كار نداشته اند اما از انجايي كه هرچه از پيشينيان به مارسيده را ارج مي نهيم اين مورد رانيز آويزه گوشمان كرده ايم و هر زمان كه شخصي از خانواده سرما مي خورد در خانه اسپند دود مي كنيم و يا اگر بخواهيم از زخم چشم در امان بمانيم نيز به گمان خرافاتيمان باز هم اسپند به دست به دور سر مي چرخيم. بهتر است با خواص و مضرات اين گياه آشنا شويم و از ان در بهترين زمان و مكان ممكن استفاده كنيم. البته در جوامع و اقوام مختلف، برخي اعتقادات و آداب و رسوم وجود دارند كه فاقد جنبه علمي هستند و توسط متخصصان تاييد نمي شوند. در كشور ما نيز دود كردن اسفند كه از سال هاي دور جزو رسوم بوده و براي در امان ماندن از چشم زخم انجام مي گرفته، از همين دسته آداب و سنن است.
در واقع اين مساله صرفا يك خرافه است كه بايد به صورت علمي و آگاهانه با آن برخورد كرد. جنبه تصفيه كنندگي و ميكروب زدايي دود كردن اسفند نيز كه گاهي از آن صحبت مي شود، پايه علمي ندارد و توسط متخصصان توصيه نمي شود
متاسفانه اين موضوع نه تنها در ميان عوام، بلكه گاهي در سطوح بالاتر و در رسانه ها نيز عنوان مي شود و حتي در صدا و سيما هم خيلي از اين قبيل مسايل مطرح مي شود كه جنبه ژورناليستي و غيرعلمي دارند و دست اندركاران اين حوزه ها بايد توجه داشته باشند كه اگر آموزش صحيح در اين خصوص انجام نمي دهند، لااقل بدآموزي نيز نكنند.
اسفند با ايجاد دود غليظ در هنگام سوختن، باعث مي شود كه نايژه هاي فرد مستعد آلرژي و آسم، به سرعت واكنش نشان دهند و با ايجاد اسپاسم و انقباض، موجب تشديد علايم آسم شوند.
باتوجه به اين نكته كه دود كردن اسفند در ميان ايرانيان به صورت يك رسم معمول درآمده است، من از همكاران پزشك خواهش مي كنم كه در اين زمينه حساس باشند و علاوه بر سوالات معمول در مورد افراد با علايم آسم (مثل حضور فرد سيگاري در منزل) اين مساله را نيز سوال كنند كه آيا در منزل اسفند نيز دود مي شود يا نه.
علاوه بر افرادي كه مبتلا به آلرژي هاي تنفسي و آسم هستند، افرادي نيز وجود دارند كه زمينه ژنتيكي آسم دارند و به اصطلاح آتوپيك هستند و دود اسفند مي تواند دستگاه تنفسي اين افراد را نيز تحريك كند و موجب بروز علايم آسم در آنها شود. دود اسفند در صورت استفاده مكرر حتي در افرادي كه زمينه ژنتيكي آسم ندارند نيز مي تواند موجب حساس شدن ريه ها و بروز علايم آسم شود.
اسپند دودكردن
اسپند و خواص درماني آن
براي رفع سنگيني گوش و كري گوش و صداي گوش مي توانيد اسفند را در آب ترب و روغن زيتون بجوشانيد و 3قطره در گوش بريزيد.
خواص درماني اسپند به شرح زير است:
1- طبيعت اين گياه گرم وخشك است.
2- اسفند جلادهنده سينه و شش از رطوبت. مقوي نيروي جنسي . چاق كننده . ادار آور . روان كننده شير . مسهل مي باشد. براي اين منظور بعد از غذا نصف قاشق چاي خوري اسفند را با يك استكان آب قورت دهيد براي بالغين تا هفت روز
3- خوردن اسپند براي صرع . فلج . جنون . نسيان و ساير بيماري هاي سرد دماغي و عصبي مفيد است و براي گرم كردن بدن رفع استسقا يرقان و سياتيك مفيد است
4- دود كردن دانه آن براي ضد عفوني كردن محيط مفيد است و از قديم اين مرسوم بوده است( كه الان البته به عنوان رفع چشم بد دود مي كنيم)
5- چنانچه به سياتيك مبتلا هستيد به مدت 15 شب مقدار 5 گرم اسفند را با آب قورت دهيد كه بسيار مفيد است
6- مصرف آن همراه با آب و يا آسيابب شده همرا ه با روغن حيواني جهت رفع بي حسي و يا نقصان حس و حركت اعضا و رعشه بسيار مفيد مي باشد
7- اگر 30گرم از آن را آسياب كنيد و با 120گرم آب بجوشانيد و آن را صاف كنيد و با 90گرم عسل و 60گرم روغن كنجد بخوريد حالت بهم خوردگي شديدي بهتون دست مي ده كه سينه را از هرچي ماده لزج هست پاك مي كند و براي تنگي نفس و سرفه هاي شديد رطوبتي بسيار بي نظير است
8- اگر 1.5 گرم اسفند را صبح ناشتا به همراه خاكشير با كمي آب بدون اينكه كوبيده شود بخوريد براي تكرارادارو سستي ادار بسيار مفيد است البته در هنگام معالجه نبايد ماست و كشك و ترشي جات مصرف كنيد
9- كودكاني كه به علت سستي كمر و ضعف مثانه شبها رختخواب خود را خيس مي كنند يعني شب اداري دارند بهتر است هر شب مخلوطي از تخم رازيانه و اسفند از هريك يك قاشق چاي خوري بخورند و در ضمن صبحها يك يا دو عدد زرده تخم مرغ و كمي عسل خالص خوب ميل كنند
10-جهت رفع ناراحتي سينه و تنگي نفس مي توانيد اسفند را همراه با تخم كتان به نسبت مساوي خوب آسياب كنيد و با عسل مخلوط كنيد سپس روزي دو بار به اندازه دو حبه ميل كنيد
11-براي رفع سنگيني گوش و كري گوش و صداي گوش مي توانيد اسفند را در آب ترب و روغن زيتون بجوشانيد و 3قطره در گوش بريزيد
12-براي رفع اعتياد به مواد افيوني مي توانيد مقداري دانه اسفند را بو داده كنبد بعد آن را خوب آسياب كنيد و با عسل مخلوط كنيد و و روزي سه حبه ميل كنيد
13-شياف گرد دانه اسفند با روغن ايرسا دهانه عروق و خون بو اسير را باز مي كند
14-بخور دانه هاي اسفند براي تسكين درد دندان بسيار مفيد است
15-روغن اسفند از نظر طبيعت گرم وخشك است و براي رفع فلج و لقوه رعشه سستي صرع و پريدن ناگهاني اعضاي بدن چه از طريق خوردن و چه استفاده از ضماد آن مفيد است تنقيه با آن نيز براي تسكين درد كمر و سياتيك و سردي كليه و رحم بسيار مفيد است
تذكر مهم
1- اسفند براي گرم مزاجان مضر است سبب درد دل بهم خوردگي و استفراق مي شود كه براي رفع آن مي توان ميوه هاي ترش و سكنجبين ميل كرد
2- مقدا مصرف اسفند5-10 گرم بوده و زياده بر اين سمي مي باشد
3- از جويدن دانه هاي اسفند اكيدا خوداري كنيد چرا كه حاوي مواد سمي است
4- منظور از خوردن دانه هاي اسفند كه براي درمان بيماري گفته شد همان دانه هاي سياه رنگي است كه دود مي كنيد
آيا اسپند دود كردن و شكستن تخم مرغ براي چشم زخم و نظر كردن منشأ اسلامي دارد و در روايات به اين كارها توصيه شده؟ يا اين كارها خرافاتي بيش نيستند؟
گياه اسفند به سبب داشتن خاصيتهاي طبي در درمان برخي از بيماريها به كار ميرود".(2) در مورد دود كردن اسفند حديثي نيافتيم ولي درباره روياندن اسفند و خواص آن رواياتي وارد شده ؛ در حديث است كه پيغمبر اكرم (ص) فرمود:از اسفند درخت يا برگ يا ميوهاي نمي رويد، مگر آن كه فرشتهاي بر آن گماشته شده است تا آن را به آن كه بايد برساند، يا خشك شود، و در ريشه و ساقهاش شفا است، و در دانه آن داروي 72 بيماري (3) نيز از محمد بن حكم نقل شده است:پيغمبري به خداوند از ترسويي امتش شكايت كرد، خداوند به وي وحي فرمود:دستور ده امتت اسفند بخورند كه شجاعت را زياد ميكند. (4)
از امام صادق(ع) درباره اسپند و كندر سوال شد
فرمود:هيچ ريشه اي از گياه در زمين نمي جنبد و هيچ شاخه اي در آسمان بالا نمي رود مگر آنكه خدافرشته اي را ماموريت داده تا آن را به قطعات خرد شده تبديل كند يا به سرنوشتي كه دارد برساند و شيطان (ميكروب) از هفتاد خانه اي مي گريزد كه در نزديكي خانه اي باشد كه در آن اسپند است و شفا از هفتاد بيماري در اسپند است كه آسان ترين آن خوره است، پس دود كردن اسپند را از ياد نبريد.
ولي كندر منتخب و برگزيده پيامبران سابق است و حضرت مريم(ع) از آن، كم گرفت و هيچ دودي سريع تر از دود كندر به آسمان بالا نمي رود. دود كندر ميكروب ها را دفع و آفات و بلاها را طرد مي كند پس دود كردن كندر را از ياد نبريد.
برچسب: ،